ეროვნული რეფერალური მექანიზმი
ერთიანი სამოქმედო ინსტრუქცია ოჯახში ძალადობის პრევენციისა და ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დაცვისა და რეაბილიტაციისათვის, რომელიც წარმოადგენს ოჯახში ძალადობასთან ბრძოლის სფეროში მომუშავე საქართველოს სახელმწიფო სტრუქტურების, საერთაშორისო ორგანიზაციებისა და ადგილობრივი არასამთავრობო სექტორის ურთიერთთანამშრომლობის და ურთიერთშეთანხმების დოკუმენტს.
მიზანი
ეროვნული რეფერალური მექანიზმის მიზანია იმ ღონისძიებათა ერთობლიობის განსაზღვრა, რომელნიც მიმართული იქნება ოჯახში ძალადობის აღკვეთაზე, პრევენციასა და მსხვერპლთა დაცვასა და დახმარებაზე.
პრევენცია, დაცვა და რეაბილიტაცია
ეროვნულ რეფერალურ მექანიზმში ოჯახში ძალადობის პრევენცია, მსხვერპლთა დაცვა და რეაბილიტაცია წარმოდგენილია სამი ძირითადი საფეხურის გათვალისწინებით:
1. ოჯახში ძალადობის იდენტიფიკაცია,
2. მსხვერპლის და მოძალადის იდენტიფიკაცია,
3. მსხვერპლის დაცვა და რეაბილიტაცია.
1. ოჯახში ძალადობის იდენტიფიკაცია,
2. მსხვერპლის და მოძალადის იდენტიფიკაცია,
3. მსხვერპლის დაცვა და რეაბილიტაცია.
რეფერალური მექანიზმების სუბიექტები
საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს საპატრულო პოლიციის დეპარტამენტი (შემდგომში – საპატრულოპოლიცია) და საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს ტერიტორიული ორგანოს საუბნო სამსახური (შემდგომში – საუბნო პოლიცია), სასამართლო ორგანოები, სახელმწიფო ზრუნვისა და ტრეფიკინგის მსხვერპლთა, დაზარალებულთა დახმარების სააგენტო, განათლების, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სახელმწიფო სისტემის დაწესებულებები, ოჯახში ძალადობის აღკვეთის ღონისძიებათა განმახორციელებელი უწყებათაშორისისაბჭო (შემდეგში – უწყებათაშორისი საბჭო), პროკურატურის ორგანოები, უფლებამოსილი საერთაშორისო და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები.
სახელმწიფო სტრუქტურები
ეროვნულ რეფერალურ მექანიზმში თავიანთი კომპეტენციისა და უფლება-მოვალეობების შესაბამისად მონაწილეობენ შემდეგი სუბიექტები:
ეროვნულ რეფერალურ მექანიზმში თავიანთი კომპეტენციისა და უფლება-მოვალეობების შესაბამისად მონაწილეობენ შემდეგი სუბიექტები:
- ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტის გამოვლენა, აღკვეთა, შესაბამისი სამართალწარმოება;
- ოჯახურ დანაშაულსა და ოჯახში ძალადობის დანაშაულზე საქართველოს კანონმდებლობით გათვალისწინებული ღონისძიებების განხორციელება;
- ძალადობის მსხვერპლთა და დაზარალებულთა დაცვა და უსაფრთხოება;
- საჭიროების შემთხვევაში, შემაკავებელი ორდერის გამოცემა ან/და გამოძიების დაწყება;
- თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, კანონმდებლობით გათვალისწინებული პრევენციული მექანიზმების განხორციელება;
- მსხვერპლის/დაზარალებულის ინფორმირება მისი უფლებებისა და დაცვის გარანტიების თაობაზე;
- საჭიროების შემთხვევაში, ელექტრონული ზედამხედველობის დაწესება;
- მსხვერპლთა/დაზარალებულთა დაცვის მიზნით, კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა უფლებამოსილებების განხორციელება, მათ შორის, პენიტენციური დაწესებულების მიერ მოწოდებული ინფორმაციის საფუძველზე მსხვერპლის (ფსიქო-სოციალური საჭიროების მქონე ქალის შემთხვევაში, მათ შორის, მისი მხარდამჭერის) დაუყოვნებლივი ინფორმირება მის მიმართ ძალადობის ჩამდენი პირის მიერ (მოძალადის) პენიტენციური დაწესებულების დატოვების (გათავისუფლების, გაქცევის, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის და სხვა) შესახებ.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ
- კანონმდებლობით გათვალისწინებული პრევენციული მექანიზმებისა და სოციალური მომსახურების განხორციელების ხელშეწყობა, შესაბამისი საქმიანობის კოორდინაცია,
- ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ მიმართულ ღონისძიებებში სამედიცინო დაწესებულებების (ჯანმრთელობის დაცვის პერსონალის) საქმიანობის ძირითადი პრინციპების განსაზღვრა, რომელიც მოიცავს, სამედიცინო მომსახურების დაწესებულებების (ჯანმრთელობის დაცვის პერსონალის) მიერ ფაქტის გაანალიზების, პირველადი იდენტიფიკაციის, დოკუმენტირების, გადაუდებელი მხარდაჭერისა და ფაქტზე რეაგირების მიზნით, შესაბამისი ორგანოებისათვის მიმართვის საკითხებს;
- თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, შშმ პირთა ინსტიტუციებში, სათემო ორგანიზაციებში, თავშესაფრებში, მინდობით აღზრდაში და მცირე საოჯახო ტიპის სახლებში ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის პრევენციის, იდენტიფიცირებისა და რეაგირების მექანიზმების შემუშავება.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
- ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის, სექსუალური ხასიათის ძალადობის მსხვერპლთა/დაზარალებულთა (მათზე დამოკიდებულ პირ(ებ)თან ერთად) თავშესაფრით, კრიზისული ცენტრითა და სხვა მსგავსი ტიპის დაწესებულებით ან/და მომსახურებებით უზრუნველყოფა;
- მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოების უფლებამოსილებას წარმოადგენს ქალთა მიმართ ძალადობის ან/და ოჯახში ძალადობის ფაქტის პირველადი იდენტიფიკაცია და ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლის გამოვლენა, მისი ინფორმირება-კონსულტირება უფლებების, დაცვისა და დახმარების მექანიზმების თაობაზე, ასევე მონაწილეობა რეფერალური მექანიზმით განსაზღვრული წესით დამცავი ორდერის გამოცემისა და დამცავი და შემაკავებელი ორდერებით გათვალისწინებული საკითხების აღსრულების მონიტორინგის პროცესში და ამავე მექანიზმით განსაზღვრული წესით, მსხვერპლის/დაზარალებულის დახმარებისა და რეაბილიტაციის პროცესში მონაწილეობა;
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
სააგენტოს უფლებამოსილი თანამშრომლების მიერ მსხვერპლის იდენტიფიცირების, რეაგირებისა და კოორდინაციის პროცესში შესაბამისი წესით მონაწილეობა.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
პაციენტის მიმართ ძალადობის ეჭვის გაჩენის შემთხვევაში და/ან პაციენტის მიერ მის მიმართ განხორციელებული ძალადობის ფაქტის იდენტიფიცირების შემთხვევაში, ადგილზე შემთხვევის გაანალიზება, პირველადი იდენტიფიკაცია, დოკუმენტირება, გადაუდებელი მხარდაჭერა, საჭიროების შემთხვევაში, რისკის შეფასება, შეტყობინება და რეფერირება;
საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, თავისი კომპეტენციის ფარგლებში, მონაწილეობას იღებს საგანმანათლებლო სივრცეში ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის პრევენციის ღონისძიებებში, აგრეთვე, კანონმდებლობით დადგენილი წესით, უზრუნველყოფს იმ სპეციალისტების მომზადებისათვის/გადამზადებისათვის შესაბამისი ღონისძიებების განხორციელებას, რომელთა საქმიანობაც დაკავშირებულია მსხვერპლთა, ან მოძალადეთა რეაბილიტაციასთან და ადაპტაციასთან და ითვალისწინებს შშმ და ენობრივი ბარიერის მქონე ქალთა საჭიროებებს და უფლებებს.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
სამინისტროს სხვა უწყებებთან ერთად განსაკუთრებულ ყურადღებას უთმობს ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლას. სწორედ ამ მიზნით 2014 წლის 19 ივნისს იუსტიციის მინისტრმა ხელი მოაწერა „ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის აღკვეთისა და პრევენციის შესახებ" ევროპის საბჭოს 2011 წლის კონვენციას (სტამბულის კონვენცია) და ითავა 17 კონკრეტულ კანონში ცვლილებების განხორციელება. საკანონმდებლო ცვლილებების მიზანია საკანონმდებლო და ინსტიტუციური მექანიზმების დახვეწის გზით ქალთა მიმართ განხორციელებული ძალადობის წინააღმდეგ ეფექტიანი ბრძოლის წარმოება.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
საქართველოს კანონმდებლობით დადგენილი წესით, მოძალადე მსჯავრდებულებისთვის ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული კურსის ორგანიზება და მათ მიერ აღნიშნული კურსის გავლა. ასევე, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს წერილობითი ინფორმირება, კანონმდებლობით განსაზღვრულ ვადებში, მოძალადის მიერ პენიტენციური დაწესებულების დატოვების (გათავისუფლების, გაქცევის, თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების გარეთ ხანმოკლე გასვლის და სხვა) შესახებ. ასევე, გამოთხოვის შემთხვევაში, შინაგან საქმეთა სამინისტროსთვის მსჯავრდებულის ინდივიდუალური შეფასების ანგარიშის მიწოდება.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
ოჯახში ძალადობისა და ოჯახური დანაშაულების, აგრეთვე, ქალთა მიმართ ძალადობის პრევენციასთან დაკავშირებული ღონისძიებების გატარების მიზნით, მოძალადე, ბენეფიციარ ყოფილ პატიმართა და პრობაციონერთა სარეაბილიტაციო სერვისების განხორციელება ან/და შესაბამის სერვისში გადამისამართება; ასევე, ქალთა მიმართ ძალადობის ჩამდენ პრობაციონერთათვის ძალადობრივი დამოკიდებულებისა და ქცევის შეცვლაზე ორიენტირებული სავალდებულო კურსის ორგანიზება და მათ მიერ აღნიშნული კურსის გავლა.
- საქართველოს სისხლის სამართლის კოდექსის 111 მუხლით გათვალისწინებულ ოჯახურ დანაშაულებზე, 1261 მუხლით გათვალისწინებულ ოჯახში ძალადობის და გენდერული ნიშნით ქალთა მიმართ ჩადენილი ძალადობის დანაშაულებზე კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში გამოძიების სრული მოცულობით ჩატარება;
- გამოძიების საპროცესო ხელმძღვანელობა;
- პირის დაზარალებულად ცნობა;
- სისხლისსამართლებრივი დევნის განხორციელება და სასამართლოში სახელმწიფო ბრალდების მხარდაჭერა;
- კომპეტენციის ფარგლებში, პრევენციული ღონისძიებების განხორციელება;
- დაზარალებულის დაცვისა და დახმარების მიზნით, კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა უფლებამოსილების განხორციელება.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
- ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის აღმოფხვრის მიზნით, მაკოორდინირებელი ორგანოს ფუნქციის შესრულება;
- ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის აღმოფხვრის მიზნით, არსებული მდგომარეობის მონიტორინგი.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
საქართველოს მთავრობის 684-ე დადგენილების (2014 წლის 18 დეკემბერი) შესაბამისად, ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის სავარაუდო მსხვერპლისთვის მსხვერპლის სტატუსის განსაზღვრისათვის საჭირო პროცედურების განხორციელება და მიღებული გადაწყვეტილების თაობაზე სახელმწიფო ზრუნვის სააგენტოს ინფორმირება.
„იურიდიული დახმარების შესახებ" საქართველოს კანონით დადგენილი წესით უზრუნველყოს ოჯახში ძალადობის, ან ქალთა მიმართ ძალადობის მსხვერპლისათვის კონსულტაციის, მათ შორის, სატელეფონო (1485) გაწევა, ხოლო დაზარალებულისათვის კანონმდებლობით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევებში იურიდიული დახმარების უზრუნველყოფა.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
მუნიციპალიტეტებთან თანამშრომლობის მექანიზმის შემუშავება არსებული გენდერული თანასწორობის საბჭოებსა და გენდერული თანასწორობის საკითხებზე პასუხისმგებელ პირების მონაწილეობით, პოლიტიკის დოკუმენტებსა და პროგრამებში ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის საკითხთა ინტეგრირების მიზნით მუნიციპალიტეტების მხარდაჭერა.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
ოფიციალურ გვერდზე გადასასვლელად დააჭირე აქ.
საქართველოს ორგანული კანონის „ადგილობრივი თვითმმართველობის კოდექსი" მე-16 მუხლის მე-3 და მე-4 ნაწილებისა და "სოციალური მუშაობის შესახებ" საქართველოს კანონის 56-ე მუხლის პირველი პუნქტის „გ" ქვეპუნქტის შესაბამისად, ახორციელებენ ოჯახში ძალადობის ფაქტის იდენტიფიცირებასა და მასზე შესაბამის რეაგირებას ძალადობის პრევენციის, მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების უზრუნველყოფის მიზნით ოჯახში ძალადობის ფაქტის იდენტიფიცირებას და მასზე შესაბამის რეაგირებას. მუნიციპალიტეტებსა და სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოებს შორის საქმიანობის კოორდინაციას, კომპეტენციის ფარგლებში, ახორციელებს საქართველოს რეგიონული განვითარებისა და ინფრასტრუქტურის სამინისტრო.
უფლებამოსილი საერთაშორისო/ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები
საქართველოში მოქმედი ის საერთაშორისო და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც მუშაობენ ოჯახში ძალადობისა და მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების მიმართულებით, აქვთ აღნიშნულ სფეროში მუშაობის სათანადო გამოცდილება, მათი მომსახურება და შესათავაზებელი მომსახურების პირობები შეესაბამება რეფერალური სისტემისთვის დადგენილ სტანდარტებს და რეფერალური სისტემის მონაწილე სახელმწიფო სტრუქტურებთან მემორანდუმზე ხელმოწერით გამოხატავენ მზადყოფნას, მონაწილეობა მიიღონ მსგავს საქმიანობაში. კრიზისული ცენტრით მომსახურების განხორციელებისთვის შესაბამისი არასამთავრობო/საერთაშორისო ორგანიზაცია თანხმობისათვის მიმართავს უწყებათაშორის საბჭოს.
საქართველოში მოქმედი ის საერთაშორისო და ადგილობრივი არასამთავრობო ორგანიზაციები, რომლებიც მუშაობენ ოჯახში ძალადობისა და მსხვერპლთა დაცვისა და დახმარების მიმართულებით, აქვთ აღნიშნულ სფეროში მუშაობის სათანადო გამოცდილება, მათი მომსახურება და შესათავაზებელი მომსახურების პირობები შეესაბამება რეფერალური სისტემისთვის დადგენილ სტანდარტებს და რეფერალური სისტემის მონაწილე სახელმწიფო სტრუქტურებთან მემორანდუმზე ხელმოწერით გამოხატავენ მზადყოფნას, მონაწილეობა მიიღონ მსგავს საქმიანობაში. კრიზისული ცენტრით მომსახურების განხორციელებისთვის შესაბამისი არასამთავრობო/საერთაშორისო ორგანიზაცია თანხმობისათვის მიმართავს უწყებათაშორის საბჭოს.
